Tijdelijke Wet Transparantie Turboliquidatie
Soms is of wordt een rechtspersoon genoodzaakt om de bedrijfsvoering te beëindigen. Dit kan ook een bewuste keuze zijn.
Wat de aangewezen wijze van beëindiging is, hangt voornamelijk af van de twee volgende vragen:
- Heeft de rechtspersoon baten, dat wil zeggen: activa op de balans?
- Zo nee: turboliquidatie
- Zo ja (vervolgvraag):
- Zijn de (opbrengsten) van de baten voldoende om alle schulden te voldoen?
- Zo nee: dan kan:
- een (buiten)gerechtelijk crediteurenakkoord worden overeengekomen, dan worden als het ware de schulden afgekocht. De schuldeisers nemen genoegen met minder óf;
- wordt het faillissement uitgesproken.
- Zo ja: reguliere ontbinding als de baten meer zijn dan de schulden. De bezittingen worden verdeeld onder de schuldeisers.
Dit zijn de meest voorkomende routes voor bedrijfsbeëindiging. Een andere route die ik kort wil noemen is de ontbinding door de Kamer van Koophandel. De Kamer van Koophandel kan een rechtspersoon ontbinden als aan twee of meer wettelijke ontbindingsvereisten is voldaan (denk aan: er is al twee jaar geen ingeschreven bestuurder of deze is verleden en de rechtspersoon is in gebreke met openbaarmaking van de jaarrekening of de balans).
In deze bijdrage wil ik het hebben over turboliquidatie en dan voornamelijk in het kader van de ‘Tijdelijke Wet Transparantie Turboliquidatie’.
Wanneer overgaan tot turboliquidatie?
Turboliquidatie is dus alleen mogelijk wanneer een rechtspersoon (nagenoeg) geen baten meer heeft, dus geen activa op de balans van de desbetreffende rechtspersoon. Het woord ‘nagenoeg’ komt uit de rechtspraak en geeft nog al eens aanleiding voor discussie.
Let op: ga je over tot turboliquidatie, dient alsnog faillissement te worden aangevraagd, wanneer later blijkt dat er schulden zijn die de baten (vermoedelijk) overtreffen. Ook schuldeisers kunnen dan alsnog faillissement aanvragen.
Het idee van turboliquidatie is dat het alleen maar geld kost om een vennootschap die geen baten heeft te laten voortbestaan. De rechtspersoon kan daarom op een vrij eenvoudige en snelle manier worden ontbonden. Er is geen vereffening nodig van de baten (financiële afhandeling). Er hoeft geen activa te worden omgezet in geld om dit ten goede te laten komen aan de schuldeisers van de rechtspersoon. Het enige wat nodig is voor turboliquidatie is een besluit van de algemene vergadering of bij een stichting, het bestuur (tenzij statutair anders bepaald) van de rechtspersoon, en uitschrijving bij de Kamer van Koophandel. Omdat dit zo vlot gaat, wordt het ook wel ‘turboliquidatie’ genoemd.
Een groot voordeel: bij liquidatie wordt de controle gehouden over het beëindigingsproces van de rechtspersoon. Bij een faillissement neemt de curator het van je over die onder meer gaat kijken naar de wijze waarop de rechtspersoon is bestuurd. Dat kan consequenties met zich meebrengen, denk aan aansprakelijkstelling van bestuurders.
Menig ondernemer houdt graag het heft in eigen hand. Hier ligt mogelijk misbruik van het liquidatieproces op de loer: als gevolg van turboliquidatie blijven schuldeisers zonder enige toelichting onbetaald achter, de activa zijn weg en er vindt geen onderzoek naar de bestuurders plaats.
Voor mogelijk misbruik heet de wetgever een stokje gestoken.
De Tijdelijke Wet Transparantie Turboliquidatie
Op 15 november 2023 trad de Tijdelijke Wet Transparantie Turboliquidatie in werking. Deze wet, bedoeld als tijdelijke maatregel, heeft als doel het proces van bedrijfsliquidatie transparanter te maken. Medio augustus 2025 wordt waarschijnlijk meer bekend gemaakt over het voornemen om deze maatregelen al dan niet permanent in te voeren.
De wet impliceert simpel gezegd een informatieplicht van het bestuur van de rechtspersoon die de rechtspersoon wil liquideren wegens gebrek aan activa. Binnen veertien dagen na de turboliquidatie moeten de volgende stukken worden gedeponeerd bij het Handelsregister:
- een balans en een staat van baten en lasten met betrekking tot het boekjaar waarin de rechtspersoon is ontbonden en het voorgaande boekjaar als er op het moment van ontbinding over dat jaar nog geen jaarrekening openbaar is gemaakt;
- een beschrijving van:
- de oorzaak van het ontbreken van baten op het tijdstip van de ontbinding (deel de achterliggende reden mede, denk bijvoorbeeld aan een economische crisis);
- indien aan de orde, de wijze waarop de baten van de rechtspersoon te gelde zijn gemaakt en de opbrengsten zijn verdeeld (laat bijvoorbeeld zien voor welk bedrag de nog aanwezige voorraad is verkocht); en
- indien aan de orde, de redenen waarom een schuldeiser of schuldeisers geheel of gedeeltelijk onbetaald zijn gebleven (als er bijvoorbeeld wordt gekozen vorderingen van derden wel te voldoen, maar niet die van groepsmaatschappijen, deel dit dan mede);
- de jaarrekeningen inzake de boekjaren die vooraf zijn gegaan aan het boekjaar waarin de rechtspersoon is ontbonden, indien het verplicht is deze openbaar te maken en hier nog niet aan is voldaan, en de accountantsverklaring (enkel wanneer dit van toepassing is).
Na deponering moet het bestuur aan de schuldeisers mededeling van de deponering doen.
Sancties
Het niet nakomen van deze informatieplicht wordt gezien als een economisch delict, waarbij de straf kan bestaan uit een hechtenis van maximaal zes maanden, een taakstraf of een geldboete van de vierde categorie.
Als het bestuur niet aan zijn informatieverplichtingen heeft voldaan, kan een schuldeiser de kantonrechter verzoeken om inzage in de boeken, bescheiden en andere gegevens van de inmiddels ontbonden rechtspersoon. De termijn voor bewaring is minimaal 7 jaar, maar dit kan opnieuw gaan lopen wanneer de vereffening van een geliquideerde rechtspersoon wordt her-/geopend.
Tot slot introduceert de tijdelijke wet ook een uitbreiding van het bestuursverbod. Het bestuursverbod is een maatregel waarmee bestuurders die zich schuldig hebben gemaakt aan wanbeheer of mismanagement, tijdelijk of permanent kunnen worden verboden om bestuursfuncties uit te oefenen. Dit bestuursverbod wordt maximaal 5 jaar opgelegd en geregistreerd bij het Handelsregister. Het Openbaar Ministerie verzoekt de rechtbank dit verbod op te leggen in geval van turboliquidatie of ontbinding door de Kamer van Koophandel (anders dan bij ontbinding door overlijden bestuurder), wanneer:
- de bestuurder niet aan de deponeringsverplichting heeft voldaan;
- sprake is van het doelbewust aanmerkelijk benadelen van één of meer schuldeisers;
- in de twee jaren voorafgaand aan de turboliquidatie/ontbinding door de Kamer van Koophandel, ten minste twee maal betrokken is geweest bij andere turboliquidaties of faillissement, en hem daarvan een persoonlijk verwijt treft.
Ook de curator, in geval van faillissement van een rechtspersoon, die concludeert dat de bestuurder van de failliete rechtspersoon in de drie jaren voorafgaand aan faillissementsdatum minimaal tweemaal betrokken is geweest bij een faillissement of turboliquidatie en de bestuurder daarvan een persoonlijk verwijt treft, kan vorderen dat een bestuursverbod wordt opgelegd.
Het klinkt allemaal erg zwaar, maar wordt voldaan aan de deponeringsverplichtingen en zijn er geen baten, kan een turboliquidatie een prima alternatief zijn om bij opheffing van de rechtspersoon het heft in eigen handen te houden. Bovendien duurt een faillissement erg lang.
Ook in het kader van een doorstart kan dit interessant zijn. Maar let op: onbetaalde schuldeisers kunnen een ontbonden rechtspersoon laten herleven door faillissementsaanvraag of heropening van de vereffening bij (nieuwe) baten. En er mag geen sprake zijn van misbruik van de turboliquidatie. Dat is immers de achterliggende gedachte achter deze tijdelijke wet.
Else-Marie van Dijk is werkzaam als advocaat bij Van Dijk & Van Arnhem Advocaten, Apeldoorn.
Voor al uw vragen als ondernemer over contractenrecht, ondernemingsrecht, arbeidsrecht, huurrecht, incassozaken en schadezaken kunt u terecht bij Van Dijk & Van Arnhem Advocaten. De advocaten komen u graag in uw bedrijf bezoeken, zodat u niet naar Apeldoorn hoeft te komen.
Van Dijk & Van Arnhem is ook lid van KOV en werkt reeds voor verschillende leden.
Contactgegevens:
Van Dijk & Van Arnhem Advocaten
contactpersonen: Sip van Dijk en Else-Marie van Dijk
Soerenseweg 146A, 7313 EM Apeldoorn
telefoon: 055 355 98 99 – 0653 13 34 16 (Sip) – 0682 62 78 84 (Else-Marie)
e-mail: aaalaw@balienet.nl – info@advocaat-dieren.nl
website: www.vandijkvanarnhem.com – www.advocaat-dieren.nl
De informatie in dit blog is algemene informatie en niet bedoeld als advies in een concrete situatie. U wordt geadviseerd bij concrete vragen altijd een advocaat te raadplegen.